WAT IS SNURKEN en APNEU?
Snurken is het geluid dat veroorzaakt wordt door trillingen van de wand van de ademhalingsweg ter hoogte van de keelholte en/ of het strottenhoofd. Deze trillingen ontstaan wanneer de luchtweg tijdens de slaap gaat vernauwen. Wanneer de luchtweg tijdelijk volledig afgesloten wordt spreekt men van een ademhalingstop of apneu.
Snurken kan sporadisch optreden zoals bij verkoudheid, extreme vermoeidheid, alcoholconsumptie of tijdens elke slaap. In dit laatste geval spreekt men van een habitueel snurken.
Snurken gaat in sommige gevallen gepaard met ademhalingspauzes tijdens de slaap die te lang aanhouden en zowel op korte als op lange termijn nadelig zijn voor de gezondheid. Men spreekt in dit geval van een lichte, matige of ernstige obstructieve slaap-apneu of OSAS. Het slaaponderzoek (Polysomnografie) is onmisbaar om deze verschillende gradaties van gestoorde ademhaling tijdens de slaap te onderscheiden.
Gezien het snurken door vele factoren wordt beïnvloed is het belangrijk om voor elke behandeling te weten waar en waardoor het snurkgeluid ontstaat.
DE BEOORDELING VAN HET SNURKEN
CONSULTATIE BIJ KNO-ARTS.
Tijdens de consultatie wordt door bevraging van betrokkene en eventuele huisgenoten informatie betreffende luidheid, het al dan niet dagelijks voorkomen, de houding in bed en het al dan niet slecht uitgeslapen zijn ingewonnen. De Epworth vragenlijst kan de beoordeling van een mogelijke obstructieve slaap-apneu vergemakkelijken.
Levensgewoonten, lichaamsgewicht, aandoeningen van bovenste luchtwegen, gebruikte medicatie, genotsmiddelen en andere factoren die een invloed hebben op het snurken en de OSAS worden genoteerd.
Bij het onderzoek van de luchtweg van ingang van de neus tot en met het strottenhoofd zal de doorgang van de luchtweg, de wand van de luchtweg en omgevende structuren van de luchtweg worden nagekeken.
MEDISCHE BEELDVORMING.
De medische beeldvorming zal toelaten om aandoeningen van neus en neusbijholten te herkennen. Op de gemaakte beelden zullen verder metingen uitgevoerd worden om de stand van de onderkaak (cefalometrie), de structuren van strottenhoofd en de doorgang van de luchtweg te bepalen.
POLYSOMNOGRAFIE EN DISE.
Op vandaag zijn het slaaponderzoek (Polysomnografie) en de slaapendoscopie (Drug Induced Sleep Endoscopy) onmisbare onderzoeken bij het beoordelen van snurken en/of slaapapneu.
De polysomnografie (PSG) is een onderzoek waarbij tijdens de slaap van één nacht in een slaaplaboratorium gegevens worden geregistreerd die nodig zijn om te weten wat er precies gebeurt tijdens de slaap.
Bij de DISE gaat men de bewegingen in de keelholte gaan beoordelen tijdens een slaap door toediening van medicatie langs intraveneuze weg. Dit onderzoek gebeurt in dagkliniek en onder bewaking van een anesthesist.
BEHANDELING VAN SNURKEN
Nadat er een duidelijk beeld is bekomen van het snurken en het al dan niet voorkomen van OSAS kan een advies worden verstrekt voor behandeling.
Algemene maatregelen zoals het nastreven van een normaal lichaamsgewicht, het mijden van voedsel of alcoholinname kort voor het slapengaan en een rookstop zijn voor alle vormen van snurken of OSAS aangewezen.
Bij het behandelen van het snurken met matig of ernstige slaapapnoe gaat de eerste voorkeur naar een behandeling met CPAP (Continuous Positive Airway Pressure).
Bij deze behandeling zal een toestel tijdens de slaap de ademhalingsweg openhouden door een lichte verhoging van de druk in de ademhalingsweg. Dit toestel wordt door het ziekenfonds terugbetaald wanneer na een gunstige proefperiode en nieuwe polysomnografie de doeltreffendheid van de behandeling kan worden aangetoond. Deze behandeling vereist wel een voldoende neusademhaling. In ons ziekenhuis staat de dienst pneumologie in voor de aanpassing van de CPAP.
Bij het snurken zonder OSAS, bij lichte obstructieve slaapapneu en bij het niet lukken van de CPAP zal gezocht worden naar een behandeling om de doorgang van de luchtweg tijdens de slaap open te houden. Aan de hand van de ingewonnen gegevens bij de onderzoeken kan men een juiste keuze maken uit de behandelingsmogelijkheden. Soms is er een combinatie van behandelingen nodig en moet de haalbaarheid bij elk specifiek geval bekeken worden. De behandelingen zijn medicamenteus, heelkundig of met apparaten.
Opheffen van neusverstopping door behandelen van allergie, sinusitis, neuspoliepen, adenoïde vegetaties en tussenschotafwijkingen. Neusclips zijn in enkele gevallen bruikbaar. Bij vrije neusademhaling tijdens de slaap vermindert de kans op het vernauwen van de ademhalingsweg ter hoogte van de keelholte en het strottenhoofd. Verder zal bij een vrije neusademhaling minder door de mond geademd worden. Bij open mond gaat de tongbasis en de strotklep zich achterwaarts verplaatsen en zo de kans op snurken verhogen.
Opheffen van trillingen van het week verhemelte door verwijdering van keelamandelen en/of plastie van het verhemelte (Expansion Sfincter Pharyngoplastie/Somnoplastie/UPPP).
De trillingen ter hoogte van de tongbasis en de strotklep kan men met een mandibulair repositie apparaat (MRA) opheffen. Het dragen van dergelijk apparaatje tijdens de slaap belet een achterwaartse verplaatsing van de onderkaak en zo ook een achterwaartse verplaatsing van tongbasis en/of strotklep. Dergelijk apparaatje wordt door een tandarts aangepast en wordt gedeeltelijk vergoed door de ziekenkas mits PSG waarbij de apneu/hypopneu-index hoger is dan 15 per uur. In sommige gevallen kan het verkleinen van de tongbasisamandelen met laser of cauterisatie de nauwe doorgang ter hoogte van tongbasis en strotklep opheffen. In sommige gevallen is het wenselijk om afwijkingen van onderkaak (micrognathie) door mond en kaakchirurgen te laten corrigeren.